Kamienie szlachetne i ozdobne zachwycają mnie odkąd pamiętam. Nie przypominam sobie, kiedy pierwszy kamień trafił w moje ręce, ale od kilku lat przywożę je niemal z każdej podróży. Niedawno byłam w Muzeum Geologicznym w Warszawie, w którym otwarty jest sklepik z kamieniami szlachetnymi. Skradł on moje serce do tego stopnia, że wydałam w nim krocie (było warto!). Swoją drogą wejście do muzeum jest darmowe, a można w nim zobaczyć ogrom wspaniałych kamieni, a także skamieniałe kości mamuta i niedźwiedzia.

Kamienie można kupić niemal wszędzie – znajdziemy je w sklepiku Muzeum Geologicznego w Warszawie czy Palmiarnii w Poznaniu, na festiwalach Geo Expo, a także w sklepikach z pamiątkami nad morzem i w górach. Dostęp do kamieni jest ogromny, co może powodować szereg kamiennych oszustw – skąd wiemy, czy kamień wytworzony jest naturalnie czy sztucznie? Sama zadawałam sobie to pytanie wiele razy, aż sięgnęłam po książkę, aby rozwiać wątpliwości.

Kamienie szlachetne i ozdobne. Walter Schumann

Książka jest prawdziwym kompendium wiedzy o kamieniach szlachetnych i ozdobnych, dzięki której można poznać wszystkie rodzaje i odmiany świata, a jest ich o wiele więcej, niż można się spodziewać. Możemy poznać nie tylko rodzaje kamieni, ale również ich właściwości, przeznaczenie, sposób wydobycia oraz obróbki. Bardzo przydatna okazuje się również informacja o podobieństwach między kamieniami i możliwych pomyłkach w identyfikacji. Książka, choć niewielkich rozmiarów, pełna jest barwnych ilustracji oraz zdjęć kamieni, które ułatwiają identyfikację. 

Wyróżniamy 25 grup najbardziej znanych kamieni szlachetnych i ozdobnych:

• diament
• grupa korundu (szafir, rubin)
• grupa berylu (beryl, szmaragd, akwamaryn)
• chryzoberyl
• spinel
• topaz
• grupa granatu
• cyrkon
• grupa turmalinu
• grupa spodumenu 
• grupa kwarcu (ametyst, kryształ górski, kwarc dymny, agat, tygrysie oko)
• grupa opalu
• grupa żadu
• perydot
• grupa zoisytu
• hematyt
• piryt
• grupa skalenia (kamień księżycowy, labrador)
• rodochrozyt
• rodonit
• turkus
• lapis lazuli
• sodalit
• azuryt
• malachit.

Oprócz nich występuje jeszcze mnóstwo kamieni, które nie dają się zakwalifikować do żadnej popularnej grupy, często są one mieszankami różnych minerałów i ich domieszek. Kamienie szlachetne i ozdobne zaskakują różnorodnością, a odkrywane są coraz to nowe ich rodzaje, jak heterosyt (na rynku od 2004r.), toryt (2001), fuchsyt korundowy (2003). Co ciekawe, powstania niektórych kamieni nadal nie wyjaśniono, mimo zbadania ich chemicznego składu. 

Kamienie szlachetne, półszlachetne, ozdobne, a naturalne

Muszę przyznać, że do tej pory wszystkie błyszczące, kolorowe kamienie uznawałam za szlachetne, a okazuje się, że w naturze występują tylko cztery szlachetne kamienie znane nam z ekskluzywnej biżuterii. Pozostałe kamienie są półszlachetne lub ozdobne.

Kamienie szlachetne

To najcenniejsze i najrzadsze minerały o wysokiej twardości, przejrzystości i trwałości. Cechują się wyjątkowym połyskiem i estetyką. Tradycyjnie zaliczamy do nich tylko cztery:

• Diament
• Rubin
• Szafir
• Szmaragd

Kamienie półszlachetne

Naturalne minerały i skały, które są ozdobne i atrakcyjne, ale mniej rzadkie lub trwałe niż kamienie szlachetne. Występują w wielu kolorach i odmianach. Są szeroko stosowane w jubilerstwie i litoterapii.

• Ametyst (odmiana kwarcu)
• Lapis lazuli
• Agat
• Malachit
• Tygrysie oko / Sokole oko
• Kwarc różowy
• Turkus

Kamienie ozdobne

Minerały (czasem skały), które mają wartość dekoracyjną, ale nie spełniają kryteriów twardości, przejrzystości czy rzadkości. Używane głównie w rzeźbie, dekoracjach, kolekcjonerstwie.

• Chalkopiryt
• Howlit
• Serpentynit
• Obsydian
• Jaspis

Warto wiedzieć, że wszystkie spośród powyższych kamieni, to kamienie naturalne. Kamień naturalny to taki, który powstał w przyrodzie, bez udziału człowieka w procesie jego tworzenia. Może być szlachetny, półszlachetny albo ozdobny — ta klasyfikacja nie wpływa na to, czy kamień jest naturalny.

Przeciwieństwem kamienia naturalnego jest imitacja kamienia (np. szkło, plastik, ceramika, która tylko wygląda jak kamień) oraz kamień syntetyczny (stworzony w laboratorium, ale ma ten sam skład chemiczny i właściwości fizyczne co naturalny, np. cyrkonia, moissanit).

Kamienie występujące w Polsce

W Polsce również mamy stanowiska minerałów i kamieni ozdobnych, jednak występują one tylko w określonych regionach, takich jak Sudety, Góry Świętokrzyskie, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska oraz Pomorze (w przypadku bursztynu). Spośród minerałów występujących w Polsce możemy wymienić m.in.: fluoryt, magnezyt, chalcedon, ametyst, kwarc, opal, markasyt, krzemień, złoto, kalcyt, chryzopraz, dolomit, agat, topaz, jaspis, gips, piryt, halit, szmaragd, krzemień pasiasty, kryształ górski, bursztyn bałtycki.

Jakie kamienie mam w kolekcji?

W mojej kolekcji mam naprawdę sporo kamieni naturalnych, większość z nich to kamienie półszlachetne oraz minerały ozdobne, które również mają swój urok. Niedawno kupiłam w sieci koszyczki do noszenia kamieni i to rozwiązanie sprawdza się u mnie najlepiej! Oprócz kamieni, które noszę na szyi mam jeszcze kamienne tunele do ucha (10mm).

Lapis Lazuli (półszlachetny)

Lapis Lazuli to kamień o intensywnie niebieskiej barwie z charakterystycznymi drobinkami złocistego pirytu, od wieków wydobywany w Afganistanie, zwłaszcza w regionie Badachszanu. Jest to mieszanka kilku minerałów, głównie lazurytu, kalcytu i pirytu. Uważany za kamień mądrości, prawdy i duchowego rozwoju. Pomaga w komunikacji, rozwija intuicję i samoświadomość. Tradycyjnie przypisywano mu również działanie ochronne i wspierające układ nerwowy oraz oddechowy.

Malachit (półszlachetny)

Malachit, wydobywany głównie w Demokratycznej Republice Konga, to intensywnie zielony minerał miedzi o pasiastej strukturze. Od wieków ceniony zarówno jako kamień dekoracyjny, jak i leczniczy. Uznawany za symbol przemiany, ochrony i uzdrawiania emocjonalnego. Ma zdolność pochłaniania negatywnej energii, a także wspiera regenerację organizmu – szczególnie serca i wątroby – oraz dodaje odwagi i siły psychicznej.

Sokole oko – kwarc (półszlachetny)

Sokole oko to niebiesko-szara odmiana kwarcu o jedwabistym połysku, wydobywana m.in. w Republice Południowej Afryki. Jest blisko spokrewniony z tygrysim okiem, ale cechuje się chłodniejszą kolorystyką i efektem „kociego oka”. Uważany za kamień spokoju, jasności umysłu i wnikliwej obserwacji. Wspomaga koncentrację, pomaga zachować dystans emocjonalny i wspiera logiczne myślenie oraz rozwój intuicji.

Chalkopiryt (minerał ozdobny)

Chalkopiryt, znany ze swoich złoto-żółtych, często iryzujących kryształów, to minerał miedzi i żelaza powszechnie występujący w Meksyku. Dzięki mieniącej się powierzchni nazywany bywa „kamieniem pawiego oka”. Przypisuje mu się działanie energetyzujące – wspiera kreatywność, przyciąga sukces i obfitość. W praktykach ezoterycznych używany jest do aktywacji czakr, a w leczeniu naturalnym pomaga przy infekcjach i problemach trawiennych.

Agat mszysty (półszlachetny)

Agat mszysty to przezroczysty lub półprzezroczysty kamień z zielonymi inkluzjami przypominającymi mech, wydobywany głównie w Indiach. Kojarzony z naturą, odnową i wewnętrznym spokojem. Wspiera równowagę emocjonalną, redukuje stres i wzmacnia więź z przyrodą. W medycynie alternatywnej stosowany jest jako kamień wspomagający odporność oraz regenerację organizmu.

Szatukit (półszlachetny)

Szatukit to rzadki minerał o intensywnie niebieskiej barwie, charakteryzujący się wyraźnymi, metalicznymi refleksami. Wydobywany głównie w krajach takich jak Chile, Zambia czy Kanada, jest ceniony zarówno przez kolekcjonerów, jak i osoby poszukujące kamieni o właściwościach leczniczych. Uznawany za kamień energii mentalnej i intelektualnej, Szatukit wspomaga koncentrację, klarowność myśli oraz wspiera rozwój duchowy. Jego właściwości ochronne pomagają w walce ze stresem i napięciem, a także wzmacniają pewność siebie. Może również wspierać oczyszczanie organizmu, szczególnie w kontekście układu oddechowego i detoksykacji. 

Dziękuję wydawnictwu Almapress za możliwość przeczytania książki, o której mowa w artykule!

Agnieszka